Zachodnie media od kilku miesięcy zwracają uwagę na gigantyczną liczbę śmieci pływających w morzach i oceanach. Szokujące zdjęcia zabitych przez plastikowe odpadki zwierząt, czy karaibskich wybrzeży pokrytych grubą warstwą odpadków działa na wyobraźnię. Wiele firm rezygnuje z plastikowych opakowań, a kawiarnie zastępują plastikowe rurki i kubki papierowymi. Ekologia na Bliskim Wschodzie jest jednak tematem stosunkowo nowym, nie budzącym takich emocji jak w świecie zachodnim. Jeden z programów Caritas stara się to zmienić.
Ekologia po jordańsku
Każdy kto choć raz odwiedził jedno z państw arabskich wie, że podejście do segregacji śmieci jest tu zupełnie inne niż w Europie. Kosze na śmieci nie są tu standardem, a pozostawianie butelki czy puszki po napoju tam gdzie się akurat stoi nie jest czymś odosobnionym. Problemem niektórych krajów bliskowschodnich jest też niewystarczająca liczba wysypisk śmieci i sortowni do ich przetwarzania. Podobnie jest również w Jordanii, która nadal znajduje się na początku drogi w zakresie wiedzy dotyczącej zarządzania odpadami i ich recyclingu.
W Jordanii wciąż brakuje spójnych przepisów i odpowiedniej infrastruktury pozwalającej na segregowanie śmieci i ich powtórne użycie. Dużym problemem jest też brak nowoczesnych wysypisk śmieci. Większość z nich jest po prostu składowiskiem odpadów na hałdach, co stwarza zagrożenie dla środowiska i zdrowia zamieszkujących te tereny osób. Brak również krajowej strategii zarządzania odpadami pozwalającej na stopniowy rozwój tej dziedziny i spójne działania zmierzające do budowy wydolnego systemu poprawiającego sytuację ekologiczną kraju.
Na szczeblu lokalnym sytuacja nie jest lepsza. Samorządy nie dysponują wystarczającymi środkami finansowymi i innymi zasobami, pozwalającymi na budowanie nowoczesnej infrastruktury czy wprowadzanie programów podnoszących wiedzę ekologiczną. Szacuje się, że w zależności od regionu zbierane jest zaledwie 70-90% śmieci. Ponadto, napływ wielu uchodźców z państw ościennych, spowodował gwałtowne zwiększenie ilości odpadów komunalnych (niekiedy dwukrotne), co dodatkowo obciążyło już niewydolny system.
Dżarasz stawia na ekologię
Na przeciw problemowi stara się wyjść Caritas. W porozumieniu z władzami prowincji Dżarasz (muhafazah Dżarasz) prowadzi program wspierania uchodźców syryjskich i ubogich Jordańczyków przy jednoczesnym wpływaniu na wiedzę ekologiczną i budowaniem potencjału w tym zakresie.
W projekcie ma być zatrudnionych 525 osób zagrożonych wykluczeniem społecznym(60% Syryjczyków i 40% Jordańczyków). Poprzez pracę przy zbieraniu i segregowaniu odpadów będą one miały szansę na zdobycie środków finansowych niezbędnych do życia. Z drugiej strony wsparte zostaną władze lokalne poprzez stworzenie sortowni odpadów i przekazanie wiedzy dotyczącej nowoczesnego zarządzania gospodarką odpadami.
Jak stwierdził burmistrz Dżarasz – dr Ali Gogazeh – kwestia zarządzania odpadami w mieście i prowincji jest istotna. Najbliższe wysypisko śmieci jest oddalone o ok. 90 km, a zaśmiecone ulice mogą mieć negatywny wpływ na wizerunek miasta i turystykę. Partycypacja w projekcie Caritas jest postrzegana jako szansa na zwiększenie świadomości ekologicznej, ale też na integrację ekonomiczną uchodźców syryjskich, którzy w dużej liczbie przybywają do Dżarasz w poszukiwaniu pracy.
Budowa sortowni i wprowadzenie projektu Caritas, zakładającego zbiórkę i segregację śmieci, ma pozwolić na zmniejszenie kosztów związanych z zarządzaniem odpadami, ale również powinna przyczynić się do ochrony środowiska i zmiany nastawienia społeczności lokalnej do kwestii ekologii. Praca przy recyclingu jest bowiem nadal postrzegana jako mało atrakcyjna i niewiele osób chce ją podejmować, mimo wysokiego bezrobocia. Kampanie informacyjne oraz ulgi finansowe dla przedsiębiorców segregujących śmieci mają zmienić tę sytuację. Ma to być również pierwszy krok w tworzeniu łańcucha rozwiązań nastawionych na recycling odpadów i poprawę sytuacji ekologicznej w kraju.
Burmistrz Jerash – dr Ali Gogazeh
Projekt „Wsparcie uchodźców syryjskich i najuboższych Jordańczyków w zakresie schronienia” jest współfinansowany w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
